Spenen en duimzuigen
Als uw kind nog duimzuigt als de permanente tanden doorbreken, kan de stand van de kaken veranderen waardoor tanden scheef gaan staan. Ook kan de positie van de onderkaak ten opzichte van de bovenkaak veranderen. Om dit te voorkomen kunt u de pasgeborene, zodra het kindje de neiging heeft op de duim of vingers te zuigen, een speen geven. Verkeerd en te vaak een speen gebruiken is ook niet goed, maar kan makkelijker worden afgeleerd. Zaak is om ervoor te zorgen dat uw kind het zuigen op de duim of speen heeft beëindigd voordat de permanente tanden doorkomen. Dit is rond het zesde levensjaar.
De speen
In eerste instantie heeft de speen een duidelijk doel. Pasgeboren baby’s hebben een grote zuigbehoefte. De speen is een hulpmiddel om daarin tegemoet te komen en het kindje tevreden te stellen. Als het kindje ongeveer een jaar is, is het zuigreflex afgenomen. Dan dient de speen alleen nog voor het gevoel van troost, veiligheid en rust. Als oudere kindjes nog steeds een speen gebruiken kan dit nadelige effecten hebben. Zo kan de bovenkaak versmallen, het gehemelte verhogen of een overbeet ontstaan. Ook als uw kind nog een melkgebit heeft! Dit kan leiden tot problemen met de spraakontwikkeling. Ook een scheef gebit en beugel op latere leeftijd kunnen een gevolg zijn.
Stoppen met duimen
De duim oefent druk uit op de tanden en het verhemelte. Dat effect is blijvend en bepaalt dus ook de stand van de tanden van het volwassen gebit. De gevolgen van het duimzuigen worden onder andere bepaald door de frequentie, de intensiteit, de positie van de duim en de kracht waarmee wordt geduimd.
Advies bij gebruik spenen:
- Toon begrip en ontmoedig het duimen voorzichtig.
- Een reminder zoals een pleister op de duim kan helpen.
- Het is belangrijk dat uw kind ook zelf wil stoppen met duimen. Druk oefenen heeft vaak een averechts effect. Probeer het gewoon later nog eens.
- Plan één stap tegelijk en probeer niet alles in één keer af te leren.
- Als het kind overdag niet meer duimt, kan de gewoonte ‘s nachts worden afgeleerd door een handschoen of een sokje over de duim te doen.
- Complimentjes als het kind niet duimt, werken beter dan boosheid als uw kind duimt.
- Houd bij hoe lang uw kind niet meer duimt (bijvoorbeeld met een kaart waarop u het kind beloont met kleine stickers) en geef eventueel kleine cadeautjes.
Tips voor stoppen met de speen:
- Stop voor de eerste verjaardag. De zuigbehoefte van baby’s neemt na zes tot acht maanden flink af. Door voor de eerste verjaardag het gebruik van de speen af te bouwen, voorkomt u gewenning en gaat het stoppen makkelijker.
- Doordat de fopspeen voor veiligheid staat, is het belangrijk dit niet af te bouwen in onrustige perioden zoals tijdens de vakantie of een verhuizing of rond de verjaardag.
- Bedenk samen met uw kind een mooi afscheid voor de speen. Een traditie in Denemarken en Zweden is dat peuters op hun derde hun fopspeen vaarwel zeggen en in een spenenboom hangen.
Tips voor stoppen met duimen:
- Toon begrip en ontmoedig het duimen voorzichtig.
- Een reminder zoals een pleister op de duim kan helpen.
- Het is belangrijk dat uw kind ook zelf wil stoppen met duimen. Druk oefenen heeft vaak een averechts effect. Probeer het gewoon later nog eens.
- Plan één stap tegelijk en probeer niet alles in één keer af te leren.
- Als het kind overdag niet meer duimt, kan de gewoonte ‘s nachts worden afgeleerd door een handschoen of een sokje over de duim te doen.
- Complimentjes als het kind niet duimt, werken beter dan boosheid als uw kind duimt.
- Houd bij hoe lang uw kind niet meer duimt (bijvoorbeeld met een kaart waarop u het kind beloont met kleine stickers) en geef eventueel kleine cadeautjes.
Of anders...
- Zorg ervoor dat het duidelijk is dat uw kind niet altijd zijn speen mag, bijvoorbeeld alleen nog voor het slapengaan. Ga zo steeds een stap verder, totdat de fopspeen geheel verdwenen is.
- Leg uw kind op een rustig moment uit dat de speen echt weg moet om gezonde tanden te houden.
- Zorg dat u volledig achter het besluit om te stoppen staat en dat de andere verzorgers u hierin steunen.
- Bedenk samen een waardig afscheid.
- Benadruk hoe groot uw kind al is en dat het ‘cool’ is om te stoppen met spenen.
- Zorg dat er echt geen spenen meer in huis zijn.
- Bedenk samen met uw kind iets dat hij/zij voortaan bij zich in bed kan nemen, zoals een pop of knuffel. Of welke gedachten op een dergelijk moment kunnen helpen.
- Prijs uw kind als het zijn best doet om met de speen te stoppen.
- Benadruk positief gedrag, dan zal stoppen veel soepeler gaan. Houd vol, anders is alle energie en moeite voor niets geweest. Vaak ziet u na een aantal dagen resultaat.